Μουσειολογία

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα έχουν αποκτήσει:
Γνώση: του περιεχομένου του όρου Μουσείο με μια πολυεπίπεδη προσέγγιση: εννοιολογικά (πολιτιστική κληρονομιά, θεσμός), θεωρητικά και πρακτικά (μουσειολογία και μουσειογραφία), μέσω των αφηγήσεων (συλλογή, αντικείμενα, μουσειοποίηση, αναπαράσταση), μέσω του έμψυχου υλικού (επαγγελματίες, κοινό), μέσω των λειτουργιών που σχετίζονται με αυτό (διατήρηση, έρευνα, επικοινωνία).
Κατανόηση: των βασικών εννοιών της Μουσειολογίας: Μουσειακό αντικείμενο – μουσειοποίηση – διαμεσολάβηση – αναπαράσταση – έκθεση – εκπαίδευση – επικοινωνία.
Εφαρμογή: θεωρίας και πράξης στον εργασιακό χώρο των Μουσείων.
Ανάλυση: των σύγχρονων μουσειολογικών προβληματισμών γύρω από τα πρακτικά ζητήματα που συνδέονται με την υλοποίηση μιας έκθεσης σε πραγματικό ή εικονικό χώρο.
Αξιολόγηση: των παραγόντων που καθορίζουν την εκθεσιακή πρακτική ενός μουσειακού οργανισμού.

 

Γενικές Ικανότητες

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Λήψη αποφάσεων
• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
• Σχεδιασμός και διαχείριση έργων
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το μάθημα οργανώνεται στις εξής ενότητες:
Ενότητα 1: Εισαγωγή στο μάθημα της Μουσειολογίας. Βασικές έννοιες. Η χρήση του όρου Μουσειακές Σπουδές. Η Μουσειολογία ως αντικείμενο ενασχόλησης. Νέα Μουσειολογία.
Ενότητα 2: Η γένεση του όρου Μουσείο. Ιστορική αναδρομή στη λειτουργία του Μουσείου από τα ελληνιστικά χρόνια έως τις μέρες μας.
Ενότητα 3: Το ελκυστικό μουσείο του 21ου αιώνα. Το συμμετοχικό Μουσείο. Μουσείο και βιομηχανία του τουρισμού.
Ενότητα 4: Εθνικό Μουσείο – Τα εθνικά μουσεία στην Ελλάδα. Εθνικό Αρχαιολογικό, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Μουσείο Μπενάκη, Νέο Μουσείο Ακρόπολης. Παρουσίαση και ανάλυση εκθεσιακών πρακτικών των μουσείων που χαρακτηρίζονται ως “εθνικά”.
Ενότητα 5: Λαογραφικά, εθνολογικά, αρχαιολογικά και άλλα μουσεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ζητήματα αναπαράστασης τόσο του παρελθόντος όσο και σύγχρονων πολιτισμών. Τα θεματικά μουσεία – Το παράδειγμα των θεματικών μουσείων του ΠΙΟΠ.
Ενότητα 6: Η έννοια της συλλογής και η μουσειακή της διάσταση. Τα βασικά χαρακτηριστικά της.
Ενότητα 7: Μουσείο και αντικείμενα: Θεωρίες υλικού πολιτισμού και μουσειακά αντικείμενα. Η πολυσημία των αντικειμένων. Ανάλυση και ερμηνεία αντικειμένων με βάση το μοντέλο της Susan Pearce: Τεχνική περιγραφή – Η ιστορία του αντικειμένου – Περιβάλλον, α. μικροπεριβάλλον – β. μακροπεριβάλλον, Σημασία, Ερμηνεία-ρόλος του αντικειμένου.
Ενότητα 8: Ο μουσειακός χώρος και η «γλώσσα» του. Χωρικός και νοηματικός σχεδιασμός.
Ενότητα 9: Μουσειογραφία – Η πρακτκή εφαρμογή του μουσειολογικού έργου.
Ενότητα 10: Σχεδιασμός και οργάνωση εκθέσων. Τεχνικές παράμετροι σχεδιασμού.
Ενότητα 11: Ερμηνευτικά μέσα στις εκθέσεις.
Ενότητα 12: Κείμενα για Μουσεία και Εκθέσεις: βασικό μέσο επικοινωνίας και ερμηνείας. Προβληματισμός – Μεθοδολογία. Ζητήματα περιεχομένου, ύφους, δομής και μορφής. Παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη κατά τη συγγραφή των κειμένων. Είδη κειμένων: Πρωτεύοντα – Δευτερεύοντα – Σημειώσεις.
Ενότητα 13: Συγγραφή μουσειακών κειμένων – Συγγραφή λεζάντας. Η σημασία τους στο μουσειακό χώρο. Παραδείγματα.

 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Το μάθημα αξιολογείται με γραπτές εξετάσεις και με προαιρετική εργασία ανά ομάδες (3 βαθμούς). Η παράδοση της εργασίας θα γίνει την ημερομηνία που θα οριστεί με την ανάληψη του θέματος. Δεν θα παραληφθούν εκπρόθεσμες εργασίες. Η έκταση κάθε εργασίας δεν θα πρέπει να ξεπερνά τις 2.000 λέξεις. H παρουσίαση της εργασίας θα γίνει στην τάξη (χρόνος παρουσίασης 15 λεπτά) και θα κατατεθεί γραπτώς. Tα θέματα των εργασιών θα παρουσιαστούν στο μάθημα και θα αναρτηθούν στο e-class.
Στο πλαίσιο του μαθήματος οι φοιτητές/τριες θα κληθούν να λάβουν μέρος σε μία σειρά από ασκήσεις σχετικές με το αντικείμενο του μαθήματος. Καθόλη τη διάρκεια του εξαμήνου θα πραγματοποιούνται επισκέψεις σε Μουσεία της Αθήνας (Τα Σαββατοκύριακα μετά από κοινή απόφαση της διδάσκουσας και των φοιτητών/φοιτητριών).
Απαραίτητη προϋπόθεση για την εξοικείωση με το αντικείμενο του μαθήματος θα αποτελέσουν οι επισκέψεις σε συγκεκριμένα Μουσεία, η συμμετοχή στην ανάλυση των μουσειολογικών ιδιαιτεροτήτων και η κριτική προσέγγιση των μουσειολογικών επιλογών τους.
Παράλληλα, στο πλαίσιο του μαθήματος θα πραγματοποιηθούν α) ασκήσεις μουσειολογικών προτάσεων σε διαφορετικούς τομείς της μουσειακής εργασίας με παραδείγματα από μουσεία της πόλης των Αθηνών (Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, Βυζαντινό Μουσείο και Μουσείο Μπενάκη), β) σειρά διαλέξεων από ειδικούς με θέματα που θα σχετίζονται με το περιεχόμενο της κάθε ενότητας του μαθήματος.
Τα θέματα των εργασιών, τα κριτήρια αναλυτικά και ο τρόπος βαθμολόγησης αναρτώνται με την έναρξη του εξαμήνου στην ιστοσελίδα του μαθήματος.

 

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Caple, C. (2006) Objects: Reluctant Witnesses to the Past. London: Routledge.
2. Caulton, T., 1998, Hands-on Exhibitions: Managing Interactive museums and Science Centres, Routledge, London.
3. Γκαζή, Ανδρ.(1999) «Η Έκθεση των Αρχαιοτήτων στην Ελλάδα», Αρχαιολογία και Τέχνες 73, 45-52.
4. Davis, B., Trant, J. and van der Starre, J., 1996, Introduction to Multimedia in Museums International Council of Museums, Committee on Documentation, Multimedia Working Group, (διαθέσιμο στο: http://www.rkd.nl/pblctns/mmwg/0-for.htm).
5. Ηοοper-Greenhil, El. (2006), Το Μουσείο και οι πρόδρομοί του, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς.
6. International Council of Museums (2006), Code of Ethics for Museums. Paris: ICOM.
7. Kasvikis, K., Nikonanou, N., Kotsakis, K. 2007. “Developing Educational Programmes for Prehistoric Sites: The Greek Case Study-Paliambela, Kolindros”, στο Hodder, I. & Doughty, L. (ed.), Mediterranean Prehistoric Heritage. Training, Education and Management, McDonald Institute for Archaelogical Research, University of Cambridge, Cambridge, 105-116.
8. Καυτατζόγλου, Ρωξ. (2003) «Λαογραφικά μουσεία, “λαϊκός πολιτισμός” και το “κοινό” των μουσείων»,Εθνογραφικά 12-13, 47-79.
9. Keene, S., 1998, Digital Collections. Museums and the Information Age, Butterworth & Heinemann, Oxford.
10.Lord, B. and Lord, G. D., 2002, The Manual of Museum Exhibitions, Altamira Press, London.

Συναφή επιστημονικά περιοδικά

• Museum (έκδοση της Unesco)
• ΙCOM News (έκδοση του ICOM)
• Museums Journal (Βρετανία)
• Museum Practice (Βρετανία)