Μεταδεδομένα

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα έχουν αποκτήσει:
Γνώση των βασικών εννοιών που σχετίζονται με το ψηφιακό περιεχόμενο, τα μεταδεδομένα, τα πρότυπα και τη διαλειτουργικότητα. Θα έχουν γνωρίσει σε βάθος τα είδη των προτύπων και τις ανάγκες που εξυπηρετούν.
Κατανόηση της λογικής και της έννοιας της χρήσης και χρησιμότητας της οργάνωσης της γνώσης με την αξιοποίηση των μεθόδων παραγωγής και διαχείρισης μεταδεδομένων. Οι φοιτητές καλούνται να κατανοήσουν τη δυνατότητα χρήσης ανάλογων προτύπων για τη διαχείριση συλλογών σύμφωνα με τη μορφή και το είδος τους (αρχειακές, μουσειακές, βιβλιογραφικές, κλπ). Επίσης, οι φοιτητές καλούνται να κατανοήσουν τις μεθόδους αποτύπωσης και παραγωγής μεταδεδομένων πληροφοριών ανεξαρτήτως μορφής, (έντυπης και μη, έργων πολιτισμού, τέχνης, κλπ.).
Εφαρμογή: Οι φοιτητές θα έχουν αποκτήσει την ικανότητα εφαρμογής ειδικών προφίλ για την εξυπηρέτηση ειδικών συλλογών. Οι φοιτητές καλούνται να αποκτήσουν την ικανότητα να δημιουργούν ειδικά προφίλ μεταδεδομένων μέσα στο πλαίσιο των προτύπων για την εξυπηρέτηση όλων των ιδιαιτεροτήτων των συλλογών. Εξετάζονται και υλοποιούνται αντίστοιχες εφαρμογές. Επίσης, οι φοιτητές εκπαιδεύονται ώστε να αποκτήσουν την ικανότητα να εφαρμόζουν τεχνικές και διαδικασίες για την παραγωγή διαλειτουργικών μεταδεδομένων.
Ανάλυση: Οι φοιτητές θα μπορούν να αναγνωρίζουν και να αναλύουν τις ανάγκες αποτύπωσης πληροφοριών από μια συλλογή και να προβαίνουν στην επιλογή του κατάλληλου προτύπου ή να δημιουργούν ειδικά προφίλ.
Σύνθεση: Οι φοιτητές θα μπορούν να προβαίνουν σε σύνθεση από διαφορετικά πρότυπα τα οποία να οδηγούν στη δημιουργία ειδικών προφίλ και να μεταφέρουν γνώσεις που έχουν από τη χρήση άλλων προτύπων για να εξυπηρετήσουν νέες καταστάσεις.
Αξιολόγηση: Οι φοιτητές θα μπορούν να προβαίνουν σε αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας, ευχρηστίας και επικοινωνίας ενός προφίλ εφαρμογής που δημιούργησαν.

 

Γενικές Ικανότητες

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Λήψη αποφάσεων
• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
• Σχεδιασμός και διαχείριση έργων
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το μάθημα χωρίζεται στις ακόλουθες ενότητες:
Ενότητα 1. Εισαγωγή: βασικές έννοιες και πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύσσονται οι ψηφιακές βιβλιοθήκες και τα αποθετήρια. Σύνδεσή του με το μάθημα Τεκμηρίωση- Ψηφιακές Βιβλιοθήκες. Ρόλος και η δομή του ψηφιακού περιεχομένου και των συστατικών του, των μεταδεδομένων. Βασικές έννοιες του ψηφιακού περιεχομένου και των ψηφιακών συλλογών καθώς και των μονάδων που τις απαρτίζουν, δηλαδή τα ψηφιακά τεκμήρια. Ορισμοί, δομές και η εξέλιξη των ψηφιακών βιβλιοθηκών, των ψηφιακών αρχειακών συλλογών και των ψηφιακών μουσειακών συλλογών.
Ενότητα 2. Δομές οργάνωσης του ψηφιακού περιεχομένου. 1. πληροφοριακά εργαλεία που συγκεντρώνουν δομημένο ψηφιακό περιεχόμενο. Επίσης εξετάζεται η δυνατότητα παραγωγής δευτερογενών πληροφοριακών παραγώγων και η αξιοποίηση των διασυνδεδεμένων δεδομένων. 2. δημιουργία ενός στρατηγικού σχεδίου για την υλοποίηση έργων διαχείρισης ψηφιακού περιεχομένου με βάση τις ανάγκες του οργανισμού, της συλλογής και των προβλεπόμενων χρήσεων. 3. τους βασικούς άξονες επιλογής προτύπων μεταδεδομένων με γνώμονα τα στοιχεία που συνθέτουν την ψηφιακή ολότητα ενός πληροφοριακού τεκμηρίου και την αξιοποίησή του στο πληροφοριακό γίγνεσθαι. Η σύνθεση των παραπάνω στοιχείων αποτελεί προϋπόθεση για την επιλογή του περιβάλλοντος που θα φιλοξενήσει τη συλλογή αλλά και του σχήματος μεταδεδομένων που θα επιλεγεί.
Ενότητα 3. Σχεδιασμός ενός έργου τεκμηρίωσης με έμφαση στην επιλογή προτύπων. Εφαρμογή.
Ενότητα 4. Πρότυπα . Για βιβλιογραφικούς πληροφοριακούς πόρους (Dublin Core, MARC, MARCXML, MODS), για μουσειακά αντικείμενα και απεικονιστικά τεκμήρια (VRA, CIDOC-CRM, LIDO) και για εκπαιδευτικό υλικό (Dublin Core Education Application Profile) και μεταδεδομένα που αποτυπώνουν ενέργειες συντήρησης (PREMIS).
Ενότητα 5. Διαχείριση πεδίων και σχημάτων μεταδεδομένων. Παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη για την επιλογή των σχημάτων μεταδεδομένων, αλλά και των πεδίων που απαιτούνται για την τεκμηρίωση συλλογών. Ειδικότερα, παρουσιάζεται η Ανάλυση παραμέτρων μιας συλλογής και μια πιλοτική εφαρμογή.
Στο μάθημα γίνονται παραδείγματα. Εξετάζεται η διάκριση των πεδίων και η μορφή καταχώρισης, η τυποποίηση μέσω καταλόγων επιλογής (drop down lists) και έτοιμων τυποποιημένων καταλόγων. Ειδική αναφορά στις επιλογές με βάση τον “τύπο τεκμηρίου”. Παρουσιάζονται οι ενότητες που αφορούν τη διαμόρφωση ετικετών των πεδίων.
Ενότητα 6. Σχήματα εφαρμογής (application profiles). H ενότητα εστιάζει στη διαμόρφωση εξατομικευμένων σχημάτων για την εξυπηρέτηση των αναγκών τεκμηρίωσης και ανάκτησης μιας συλλογής, καθώς και τη δημιουργία σχημάτων εφαρμογής (application profiles) για την εξυπηρέτηση εξειδικευμένων πληροφοριακών αναγκών ομάδων συλλογών ή / και τεκμηρίων. Οι φοιτητές δημιουργούν μέσα στην αίθουσα ένα απλό σχήμα εφαρμογής (application profile).

 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Γλώσσα: Ελληνική
Μέθοδοι αξιολόγησης:
• Γραπτή Εργασία (επιλογή των φοιτητών) απαλλακτική ή
• Τελικές εξετάσεις με Ερωτήσεις Ανάπτυξης Δοκιμίων και Επίλυσης Προβλημάτων
Κριτήρια:
• Γνώση προτύπων και ειδών ανάλογα με τη χρήση τους
• Ικανότητα εφαρμογής προτύπου σε περιβάλλον αποθετηρίου
• Ικανότητα επιλογής προτύπων ανάλογα με τα είδη και τις απαιτήσεις των συλλογών
• Ικανότητα υλοποίησης ειδικού προφίλ
• Ικανότητα αξιολόγησης και αιτιολόγησης των επιλογών τους
Τα θέματα των εργασιών, τα κριτήρια αναλυτικά και ο τρόπος βαθμολόγησης αναρτώνται με την έναρξη του εξαμήνου στην ιστοσελίδα του μαθήματος.

 

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Δ. Κυριάκη-Μάνεση και Α. Κουλούρης. Διαχείριση Ψηφιακού Περιεχομένου, Δράση Κάλλιπος, Αθήνα 2015. https://repository.kallipos.gr/handle/11419/2496
2. DCMI. (2012, 06 14). Dublin Core Metadata Element Set, Version 1.1. Ανάκτηση 02 02, 2015, από http://dublincore.org/documents/dces/
3. Doerr, M. (2000, 07). Mapping of the Dublin Core Metadata Element Set to the CIDOC CRM . Technical Report 274, ICS-FORTH, σ. 1.
4. ICOM. (2015). CIDOC CRM. Ανάκτηση 02 02, 2015, από http://www.cidoc-crm.org/index.html#
5. Kahn, R. &. (1995). A framework for distributed digital object services. International Journal on Digital Libraries, 6, 115–123. doi:10.1007/s00799-005-0128-x (Online publication of the original article of 1995).
6. LC. (2015). Library of Congress, About Digital Collections and Services. Ανάκτηση 1 31, 2015, από http://www.loc.gov/library/about-digital.html
7. LC. (2015). Library of Congress, Building Digital Collections: A Technical Overview,l (Πρόσβαση ). Ανάκτηση 1 31, 2015, από http://memory.loc.gov/ammem/about/techIn.htm
8. Library of Congress. (2014, 07). VRA Core. Ανάκτηση 02 02, 2015, από http://www.vraweb.org/projects/vracore4/
9. Mullan, E. (2011). What is digital content. EContent. Ανάρτηση 19/12/2011. http://www.econtentmag.com/Articles/Resources/Defining-EContent/What-is-Digital-Content-79501.htm (πρόσβαση 27/1/2015).
10. NISO. (2007). A Framework of Guidance for Building Good Digital Collections. A NISO Recommended Practice (p. 100).

Συναφή επιστημονικά περιοδικά
11. Journal of Documentation
12. Information Processing and Management