Ψυχολογία της ανάγνωσης

Μαθησιακά αποτελέσματα

Γνώση:
Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα ξέρουν:

• τις ιστορικό-κοινωνικές παραμέτρους που έχουν διαμορφώσει την ανάγνωση από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα
• τις κάθε φορά κυρίαρχες στην κοινωνία αναγνωστικές πρακτικές (δηλαδή τους κυρίαρχους τρόπους ανάγνωσης)
• τις βασικές συνιστώσες των κυριότερων θεωρητικών προσεγγίσεων της ανάγνωσης
• το διάβασμα ως μια επικοινωνιακή διαδικασία με τον γραπτό λόγο (άρα να τους εισαγάγει σε μια επικοινωνιολογική αντίληψη του αναγιγνώσκειν)
• τις βασικές γνωσιακές δυνατότητες του ατόμου ως αναγνώστη

Κατανόηση:
Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα μπορούν να κατανοούν:

• το ιστορικο-κοινωνικό πλαίσιο που προσδιορίζει τις κυρίαρχες αναγνωστικές πρακτικές
• τις μεταβολές των αναγνωστικών συνηθειών και των τρόπων ανάγνωσης και πρόσληψης των κειμένων, που οφείλονται στο πέρασμα του χρόνου και στην εξέλιξη των τεχνολογιών επικοινωνίας του γραπτού λόγου (βλ. π.χ. την τεχνολογία του διαδικτύου και του e–book) και να εντοπίζουν τα αίτιά τους.

Αξιολόγηση:
Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα μπορούν να αξιολογούν τη σημασία των αναγνωστικών πρακτικών και να αναπτύσσουν δομές που να ενισχύουν την ανάγνωση και την αναγνωστική συμπεριφορά του κοινού των βιβλιοθηκών.

 

Γενικές Ικανότητες

• Αυτόνομη εργασία
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
• Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής

Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

 

Περιεχόμενο Μαθήματος

Το μάθημα περιλαμβάνει την εξής θεματολογία:

• Ιστορικά στοιχεία ανάγνωσης
• Βιολογικές βάσεις γνωσιακών δομών ανάγνωσης
• Η ανάγνωση μέσα από τα διαφορετικά εξελικτικά στάδια του ατόμου
• Βασικές γλωσσικές έννοιες (συντακτικό, μορφολογία, γραμματική, πραγματολογία, γλωσσικό ένστικτο, παγκόσμιες τάσεις, γλωσσική ικανότητα ζώων, γλωσσικές και αναγνωστικές βλάβες)
• Θεωρίες και μοντέλα προσοχής και ο ρόλος της στην ανάγνωση
• Μνήμη και απαιτήσεις ανάγνωσης και μάθησης
• Προϋποθέσεις ανάγνωσης, τρόποι, είδη, λάθη και διγλωσσία
• Χαρακτηριστικά του αναγνώστη και μοτίβα συμπεριφοράς
• Κίνητρα και θεωρίες κινήτρων ανάγνωσης
• Διαταραχές ανάγνωσης (π.χ. δυσλεξία, ελλειμματική προσοχή, κλπ.)
• Κοινωνιολογία της ανάγνωσης

 

Αξιολόγηση Φοιτητών

Γλώσσα: Ελληνική και Αγγλική
Μέθοδος αξιολόγησης: Γραπτές ή και προφορικές εξετάσεις
Κριτήρια:
• Γνώση του αντικειμένου
• Κατανόηση με δυνατότητα σύνθεσης από διαφορετικές πηγές και δυνατότητα κρίσης
• Ικανότητα ανάπτυξης και επίλυσης προβλημάτων μέσα στο θεωρητικό πλαίσιο του μαθήματος
Τα κριτήρια είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα του μαθήματος.

 

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία

Εκτεταμένη προτεινόμενη βιβλιογραφία σε κάθε μάθημα (στις διαφάνειες του μαθήματος). Ενδεικτικά αναφέρονται:

Ελληνική

• Atkinson, R.L., Atkinson, R.C., Smith, E.E., Bem, D.J., Nolen-Hoeksema, S. (2003). Εισαγωγή στην ψυχολογία του Hilgard. Tόμος Α. Εκδόσεις Παπαζήση.
• Καζάζη, Μ. (2003). Ψυχολογία του αναγνώστη, ψυχολογία της ανάγνωσης. Αθήνα: Έλλην
• Matlin, Μ.W. & Farmer,T.A. (2019). Γνωστική ψυχολογία. Αθήνα: Εκδόσεις Τζιόλα
• Μπίκος Γ.Δ. (2017). Το βιβλίο ως διδακτικό μέσο και οι κυρίαρχοι τρόποι ανάγνωσης, Μέρος Α & Β. Εκδόσεις Γρηγόρη.
• Pinker, S. (2000). Το γλωσσικό ένστικτο. Αθήνα: Κάτοπτρο
• Πόρποδας, Κ. (1997). Δυσλεξία: η ειδική διαταραχή στη μάθηση του γραπτού λόγου. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
• Φραγκουδάκη, Α. (1985). Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης: θεωρίες για την κοινωνική ανισότητα στο σχολείο. Αθήνα: Παπαζήσης.

 

Αγγλική

• Atkinson, M. (1992). Children’s synta Oxford: Blackwell.
• Bandura, A. (1977). Social learning theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Barthes, R. (1977). The death of the author. In Image-Music-Text. London: Fontana.
• Carlson, N.R. (2001) Foundations of physiological psychology, (5th Edition). Allyn & Bacon.
• Chomsky, N. (1987). Language and problems of knowledge: The Managua lectures. Cambridge, MA: MIT Press.
• Derrida, J. (1977). Signature event context. Glyph, 1, p.172-197
• Eco, U. (1979). The role of the reader. Explorations in the semiotics of texts. London: Hutchinson.
• Forrester, M.A. (1997). Psychology of language: A critical introduction. Sage.
• Groves, P.M., & Rebec, G. (1987). Introduction to biological psychology (3rd Edition), Brown & Benchmark.
• Kolb, B. & Whishaw, I.Q. (2003). Fundamentals of human neuropsychology (5th edition). New York: H. Freeman.
• Piaget, J. (1929). The child’s conception of the world. New York: Harcourt Brace Jovanovich.
• Piaget, J. (1952). The origin of intelligence in the child. Harmondsworth: Penguin.
• Piaget, J. (1972). Intellectual evolution from adolescence to adulthood. Human Development, 15, p. 1-12.
• Pinker, S. (1994). The language instinct. New York: William Morrow.
• Smith, K.S., Cowie, H., & Blades, M. (1998). Understanding children’s development. Malden, MA: Blackwell.
• Springer, S. P., & Deutsch, G. (1985) Left brain, right brain. New York, NY: W.H. Freeman and Co.
• Vygotsky, L. (1962). Thought and language. Cambridge, MA.: MIT Press.
• Vygotsky, L. (1978). Mind in society. Cambridge, MA.: Harvard University Press.