Εισαγωγή στον επιστημονικό λόγο

Μαθησιακά αποτελέσματα

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές θα έχουν αποκτήσει τις γνωστικές και γλωσσικές δεξιότητες που απαιτούνται, για να ανταποκριθούν στις ανάγκες συγγραφής επιστημονικών εργασιών. Αναλυτικότερα, θα έχουν αναπτύξει τα εξής: 
Κατανόηση: της ιδιαίτερης συντακτικής δομής, του ύφους, της οργάνωσης και της γλωσσικής έκφρασης που απαιτεί η αναλυτική και κριτική σκέψη του επιστημονικού λόγου.  

Ικανότητα:

• να διαχειρίζονται κριτικά και γλωσσικά τις πηγές τους,  
• να οργανώνουν τη μελέτη τους, 
• να επιλέγουν την κατάλληλη ερευνητική μέθοδο και να συντάσσουν με σαφήνεια το ερευνητικό πλαίσιο της εργασίας τους, 
• να τεκμηριώνουν και να διατυπώνουν κατάλληλα τα αποτελέσματα της έρευνάς τους, 
• να συνθέτουν συμπεράσματα, 
• να επιμελούνται με επάρκεια τα κείμενα των επιστημονικών τους εργασιών. 

Εφαρμογή: Οι φοιτητές θα είναι σε θέση να συντάσσουν μια επιστημονική εργασία και να παρουσιάζουν προφορικά με σαφήνεια τα κύρια σημεία της έρευνάς τους. 

 

Γενικές Ικανότητες

• Λήψη αποφάσεων  
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης  
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις 
• Αυτόνομη εργασία  
• Σχεδιασμός και διαχείριση έργων 
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον  
• Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών  
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής  
• Ομαδική εργασία 
• Εμβάθυνση στη γραμματική και συντακτική δομή της Νέας Ελληνικής 
• Ανάπτυξη γλωσσικής ευαισθησίας αναφορικά με τις απαιτήσεις του επιστημονικού λόγου

 

Περιεχόμενο Μαθήματος

• Εννοιολογικό πλαίσιο και χαρακτηριστικά του Ακαδημαϊκού Λόγου.Βασικές αδυναμίες και ελλείψεις στις επιστημονικές εργασίες σε επίπεδο συγγραφής.  
• Αρχικός σχεδιασμός και γλωσσική επεξεργασία. Η επιλογή και διατύπωση του θέματος: επιμέρους χαρακτηριστικά. Η συγγραφή της Εισαγωγής: τεχνικές αρχής. 
• Ζητήματα γλωσσικής επιμέλειας με εργαστηριακές ασκήσεις. Κανόνες γραφής στις στερεότυπες εκφράσεις. Ιστορική ορθογραφία και σύνθετες λέξεις. Μεταγραφή ξένων ονομάτων στη Νέα Ελληνική. Καλές πρακτικές στη χρήση των συντομογραφιών. Τα ελληνικά και ξένα αρκτικόλεξα. 
• Γνωστικές και γλωσσικές δεξιότητες στον ακαδημαϊκό λόγο: μια σχέση αλληλεπίδρασης. Επεξεργασία δεδομένων και νοητικές ικανότητες: η σύνδεσή τους με τη γλωσσική δομή και έκφραση. 
• Συνήθη λάθηκαι ασκήσεις ύφους στη διατύπωση των ερευνητικών στόχων-ερωτημάτων. Σημεία στίξης: ασκήσεις εμπέδωσης στη χρήση του κόμματος στις δευτερεύουσες ονοματικές και επιρρηματικές προτάσεις. Η χρήση της γενικής στη Νέα Ελληνική: τρόποι αποφυγής της.  
• Γλωσσική επεξεργασία των πηγών καικριτική σκέψη. Η χρήση και τα είδη των παραθεμάτων στις επιστημονικές εργασίες. Τα συστατικά της κριτικής σκέψης στην ακαδημαϊκή γραφή.  
• Αυτορρυθμιζόμενη μάθηση καιΑκαδημαϊκός Λόγος. Η γραφή των σημειώσεων και υποσημειώσεων στον επιστημονικό λόγο, επιμέρους κανόνες για την καταλληλότερη χρήση τους. 
• Εσωτερική αύξηση των σύνθετων ρημάτων στον παρατατικό καιστον αόριστο (συχνά λάθη). Χρήση των συμφωνικών συμπλεγμάτων στον παθητικό μέλλοντα και αόριστο. Τύποι του παθητικού αορίστου. Σχηματισμός συντελικών χρόνων. Συμφωνία μετοχών και ουσιαστικού. 
• Δραστηριότητεςγλωσσικής διατύπωσης θεωρητικών αρχών (σύμπτυξη και επέκταση εννοιών). Υφολογία και μέθοδοι έρευνας. Συγκλίνουσα και Αποκλίνουσασκέψη στην επιστημονική εργασία. Ασκήσεις συγγραφής στην ανάλυση ποσοτικών δεδομένων. Κανόνες σύνταξης ερωτηματολογίων. Ποιοτική έρευνα και συνέντευξη: κανόνες διατύπωσης ερωτήσεων. Οι κατάλληλοι τρόποι ανάπτυξης παραγράφου για τη συγγραφή επιστημονικού λόγου. 
• Συχνά λάθη στη σημασιολογία λέξεων της Νέας Ελληνικής. Η εσφαλμένη χρήση της μετοχής του ενεργητικού ενεστώτα ως απόλυτης μετοχής.Το ατόπημα των μακροσκελών προσδιορισμών και εναλλακτικές εκφραστικές επιλογές.  
• Αρετές και αστοχίες στη συγγραφή των Αποτελεσμάτων της έρευνας. Τρόποι γραφής των Συμπερασμάτων και των Παραρτημάτων.Κριτήρια αξιολόγησης της επιστημονικής εργασίας σε σχέση με τη γλωσσική δομή. Σχετικό Λεξιλόγιο. 
• Εσφαλμένη και ορθή σύνταξη αποθετικών ρημάτων. Χρήση τουομοιωματικού «σαν» και του μορίου «ως». Αναφορά στη σημασιολογία και την κατάλληλη χρήση ελληνικών λόγιων φράσεων, όπως και λατινικών όρων και φράσεων. 
• Εισαγωγή στα στοιχεία της προφορικήςπαρουσίασης μιαςεπιστημονικής εργασίας. Συχνές παραλείψεις και γλωσσικές αρετές στην προφορική διαμεσολάβηση του Ακαδημαϊκού Λόγου.

 

Διδακτικές και Μαθησιακές Μέθοδοι

Τρόπος Παράδοσης:Πρόσωπο με πρόσωπο, σε συνδυασμό με εξ αποστάσεως εκπαίδευση με την υποστήριξη του e-class.
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών: Χρήση του eclass του τμήματος για την πρόσβαση σε εκπαιδευτικό υλικό (παρουσιάσεις, βιβλιογραφία, βίντεο, φωτογραφίες), επικοινωνία, χρήση κατάλληλου λογισμικού για οπτικοποίηση εννοιών, χρήση κατάλληλου λογισμικού για παρουσιάσεις, χρήση λογισμικού για ομαδική επικοινωνία και εργασία.
Οργάνωση Διδασκαλίας:

Δραστηριότητα	Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου
Εργαστήρια	26
Μελέτη	20
Συγγραφή εργασιών	20
Παρουσίαση εργασιών	16
Σύνολο Μαθήματος	82

 

Αξιολόγηση Φοιτητών

Γλώσσα: ελληνική 
Μέθοδος αξιολόγησης:  Οι σπουδαστές θα εκπονούν σύντομες γραπτές εργασίες, τις οποίες θα παρουσιάζουν προφορικά κατά τη διάρκεια του εξαμήνου. Επιπλέον, οι φοιτητές/τριες θα απαντούν σε ασκήσεις πολλαπλής επιλογής, επίλυσης προβλημάτων και σε ερωτήσεις ανάπτυξης δοκιμίων προς εμπέδωση της διδακτέας ύλης, που θα αναρτώνται στην ηλεκτρονική τάξη. 

Κριτήρια: 

• Κατανόηση των ιδιαίτερων γνωστικών, υφολογικών και γλωσσικών γνωρισμάτων που χαρακτηρίζουν τον επιστημονικό λόγο. 
• Εμπέδωση των επιμέρους σταδίων μιας επιστημονικής εργασίας. 
• Ικανότητα εντοπισμού των συχνών γραμματικών λαθών και συντακτικών αστοχιών στη γραφή της Νέας Ελληνικής.  
• Αξιοποίηση κριτικής σκέψης και γλωσσικής ευελιξίας στην παραγωγή γραπτού και προφορικού λόγου, που θα ανταποκρίνεται στα διεθνή και εγχώρια πρότυπα της ακαδημαϊκής γραφής. 
• Ομαδικότητα και κατανόηση των αρχών της συνεργατικής γραφής. 

 

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία

• Bell, J. (2007). Πώς να συντάξετε μια επιστημονική εργασία, Οδηγός ερευνητικής μεθοδολογίας. Αθήνα: Μεταίχμιο. 
• Dunleavy, P. (2003). Η διδακτορική διατριβή, οργάνωση, σχεδιασμός, συγγραφή, ολοκλήρωση. Αθήνα: Πλέθρον. 
• Eco, U. (2001). Πώς γίνεται μια διπλωματική εργασία. μτφρ. Μ. Κονδύλη, Aθήνα: Νήσος. 
• Fisher, A. (2001). Critical Thinking: An Introduction, Cambridge. UK: Cambridge University Press, (σ. 4). Retrieved from http://psim.co.uk/psim_old/apel/crit_th.pdf. 
• Levine, S. J. (2014). Writing and Presenting Your Thesis or Dissertation, Michigan State University East Lansing, Michigan USA. Retrieved from http://www.learnerassociates.net/dissthes/. 
• Pinker, S. (1999). Words and Rules: The Ingredients of Language. London: Weidenfeld and Nicolson. 
• Wingate, U. (2014). Approaches in acculturating novice writers into academic literacy, στο Łyda Α. & Warchal, K. (eds.), Occupying Niches: Interculturality, Cross-culturality and Aculturality in Academic Research. New York: Springer, 103-118. 
• Ανδρεαδάκης, Σ. Ν., & Βάμβουκας, Ι. Μ. (2005). Οδηγός για την εκπόνηση και τη σύνταξη γραπτής ερευνητικής εργασίας. Αθήνα: Ατραπός. 
• Κλαίρης Χ. & Μπαμπινιώτης Γ. (2011). Γραμματική της Νέας Ελληνικής. Δομολειτουργική – Επικοινωνιακή, Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας. 
• Κουτσουλέλου-Μίχου, Στ. (2009). Όψεις του Ακαδημαϊκού Λόγου. Αθήνα: Gutenberg. 
• Κρασανάκης, Α. (2000). Συντακτικό Σύγχρονης Ελληνικής Γλώσσας. Αθήνα: Η ΑΘΗΝΑ.  
• Μανούσου, Ε. (2017). Οι δεξιότητες των φοιτητών που εκπονούν μεταπτυχιακή-ερευνητική εργασία, Αθήνα: Ελληνικό Δίκτυο Ανοικτής και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. Ανακτήθηκε από  https://gellym.pressbooks.com/  
• Μαρκαντωνάτος, Γ. (2002). Λεξικό Αρχαίων, βυζαντινών και λόγιων φράσεων της Ν. Ελληνικής. Αθήνα: Gutenberg. 
• Μπακιρτζής, Κ. (2003). Επικοινωνία και μάθηση. Αθήνα: Gutenberg. 
• Οδηγός γλωσσικής επιμέλειας για συγγραφείς (2014). Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Ανακτήθηκε από https://www.openbook.gr/odigos-glwssikis-epimeleias-gia-syggrafeis/.  
• Παπαγεωργίου, Η. (2005). Τα γλωσσικά μας λάθη (γιατί έτσι κι όχι αλλιώς;). Αθήνα: Βάνιας.   
• Παπαζαφείρη, Ι. (2007). Λάθη στη χρήση της γλώσσας μας. Α’ τόμος. Αθήνα: Σμίλη.  
• Φιλιάς, Β. (2004). Εισαγωγή στη Μεθοδολογία και τις Τεχνικές των Κοινωνικών Ερευνών Αθήνα: Gutenberg. 
• Φλιάτουρας, Α. & Αναστασιάδη-Συμεωνίδη, Α. (επιμ.) (2019). Το λόγιο επίπεδο στη Σύγχρονη Ελληνική. Αθήνα: Πατάκης. 
• Χατζησαββίδης Σ. & Χατζησαββίδου Α. (2013). Γραμματική της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Α΄, Β΄, Γ΄ Γυμνασίου. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.