Διοικητικοί θεσμοί και παραγωγή αρχείων

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Πρόκειται για μάθημα της επιστήμης της αρχειονομίας, στη διάρκεια του οποίου παρουσιάζεται και αναλύεται η ιστορία και η λειτουργία της ελληνικής δημόσιας διοίκησης και το παραγόμενο από αυτή αρχειακό υλικό. Στη διάρκεια του εξαμήνου οι συμμετέχοντες συζητούν αντιπροσωπευτικά παραδείγματα φορέων του ελληνικού δημοσίου και τις αρμοδιότητες κάθε φορέα. Η ανάλυση κάθε παραδείγματος συνοδεύεται από την παρουσίαση των αντίστοιχων τεκμηρίων, τα οποία προέρχονται από τα ενεργά και ιστορικά αρχεία των φορέων.  

Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές/-τριες θα:

• έχουν γνωρίσει πολλούς και διαφορετικούς οργανισμούς του δημόσιου τομέα: ανεξάρτητες αρχές, δημόσιες υπηρεσίες, δικαστικές αρχές, νομικά πρόσωπα δημόσιου δικαίου, οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, ληξιαρχεία και κτηματολογικά γραφεία
• έχουν γνωρίσει τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, τα παραγόμενα τεκμήρια και τους τρόπους διαχείρισης των ιστορικών αρχείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
• έχουν αναλύσει και κατανοήσει το ειδικό βάρος, που φέρει η ορθή διαχείριση των αρχείων για την εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών του δημόσιου τομέα
• έχουν κατανοήσει τη δομή και τις αρμοδιότητες των φορέων του στενού και ευρύτερου δημόσιου τομέα
• μπορούν να αναλύσουν τα τυπολογικά χαρακτηριστικά των τεκμηρίων, τα οποία μεταβάλλονται στη διάρκεια του ιστορικού χρόνου
• μπορούν να αξιολογήσουν και άρα να διαχειριστούν ευχερέστερα τα τεκμήρια και τις πληροφορίες αυτών των υπηρεσιών και οργανισμών
• έχουν κατανοήσει τα περιθώρια και την ανάγκη παρέμβασής τους ως επαγγελματίες αρχειονόμοι, μέσα από τις παράλληλες αναφορές σε παραδείγματα διάσωσης και απώλειας δημόσιων αρχείων.

Γενικές Ικανότητες

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
• Λήψη αποφάσεων
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το μάθημα χωρίζεται στις ακόλουθες ενότητες:

Ενότητα 1: Η ιστορική εξέλιξη της κεντρικής διοίκησης και περιφερειακής/τοπικής αυτοδιοίκησης στο ελληνικό κράτος. Μέσα από τις μεγάλες αλλαγές στο πολιτειακό καθεστώς στη διάρκεια των δύο προηγούμενων αιώνων (19^ος-20^ός αι.) παρουσιάζονται οι ειδικές συνθήκες, μέσα από τις οποίες διαμορφώθηκε η δαιδαλώδης δομή της σημερινής διοίκησης του ελληνικού δημόσιου τομέα.

Ενότητα 2: Δημόσια διοίκηση και παραγωγή αρχείων. Αναλύονται η σχέση του δημόσιου τομέα με τα αρχεία, η διαδικασία παραγωγής διοικητικών εγγράφων και η ευρύτερη πολιτική διαχείρισής τους από τις υπηρεσίες-παραγωγούς.

Ενότητα 3: Οι πολιτικοί θεσμοί (κοινοβουλευτικά όργανα, σωματεία) και τα αρχεία τους. Παρατίθενται οι κεντρικοί θεσμοί (πρωθυπουργός, πρόεδρος δημοκρατίας, κοινοβούλιο κ.ά.) της ελληνικής πολιτείας, οι κατηγορίες των παραγόμενων τεκμηρίων και η αξία τους για την έρευνα. 

Ενότητα 4: Τα υπουργεία (Εξωτερικών, Εσωτερικών, Οικονομικών, Ανάπτυξης, Δικαιοσύνης, Υγείας, Παιδείας, Πολιτισμού) και οι αρμοδιότητές τους. Παρουσιάζεται η τυπολογία των τεκμηρίων του ελληνικού δημόσιου τομέα με βάση το περιεχόμενο (διοικητικά, αλληλογραφία, οικονομικά) και τη μορφή τους. 

Ενότητα 5: Τα αρχεία των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Ενότητα 6: Οι οργανισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μέσα από το παράδειγμα των Ιστορικών Αρχείων της Ε.Ε. αναδεικνύονται παλαιές και νέες κατηγορίες πηγών (έγγραφα, οπτικοακουστικό υλικό, προφορικές μαρτυρίες).

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Γλώσσα: Ελληνική

Μέθοδοι αξιολόγησης:

• Γραπτή εργασία (προαιρετική)
• Τελική Εξέταση: Ερωτήσεις ανάπτυξης δοκιμίων, Δοκιμασία πολλαπλής επιλογής

Κριτήρια:

• Κατανόηση των βασικών εννοιών και αρχών
• Ορθή χρήση της ορολογίας
• Επιτυχής χρήση παραδειγμάτων
• Τεκμηρίωση απόψεων
• Σαφήνεια και ακρίβεια στη διατύπωση

Τα θέματα των εργασιών, ο τρόπος αξιολόγησης και τα κριτήρια βαθμολόγησης αναρτώνται με την έναρξη του εξαμήνου  στην ιστοσελίδα του μαθήματος.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

–Προτεινόμενα συγγράμματα:

1. Βούλγαρης, Γιάννης, Κώστας Κωστής & Σωτήρης Ριζάς, Ο μεγάλος μετασχηματισμός. Κράτος και πολιτική στην Ελλάδα του 20^ού αι., 2020
2. Στρέγερ, Τζόζεφ, Γιατί γεννήθηκε το Κράτος; Εξουσία, Ιδεολογία και Θεσμοί, 2013
3. Σωτηρόπουλος, Δημήτρης, Φάσεις και αντιφάσεις του ελληνικού κράτους, 2019

–Ελληνική βιβλιογραφία:

1. Γιαννακόπουλος, Γιώργος, 90 χρόνια Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αθήνα 2004
2. Γκλαβίνας, Γιάννης, Αρχείο Πολιτικού Γραφείου Πρωθυπουργού. Αναλυτικό Ευρετήριο (1917-1928), Αθήνα 2009
3. Καραμανωλάκης, Βαγγέλης, Ανεπιθύμητο παρελθόν. Οι φάκελοι κοινωνικών φρονημάτων στον 20ό αι. και η καταστροφή τους, 2019
4. Μπενβενίστε, Ρίκα, «Δίκαιο, Δικαστικά αρχεία και Κοινωνική Ιστορία», Μνήμων 11 (1987), σ.208-218

–Ξενόγλωσση βιβλιογραφία:

1. Badgley, Kerry, “Macroappraisal, the Next Frontier: An approach for appraising large and complex government institutions”, Archival Science, (2005) 5, σ.261-283
2. Bartlett, Beatrice, “A world-class archival achievement: the People’s Republic of China archivists’ success in opening the Ming-Qing central government archives, 1949-1998”, Archival Science, (2007) 7, σ.369-390
3. Johnston, Jesse et al., “Messages sent and received? Changing perspectives and policies on US federal email as record and the limits of archival accountability”, Archival Science, (2019) 19, σ.309-329
4. Kiyabo, Hamisi & Nathan Mnjama, “Managing presidential records and archives in Tanzania”, Archives & Manuscripts, (2012) 40:2, σ.84-97
5. Longmore, Bruno, “The Public Records (Scotland) Act 2011: creating a culture that values public records”, The Journal of the Archives and Records Association, Vol. 34/2 (2013), σσ. 248-262
6. Packalén, Saara & Pekka Henttonen, “Recordkeeping professionals’ understanding of and justification for functional classification: Finnish public sector organizational context”, Archival Science, Vol. 16/4 (2016), σσ. 403-419
7. Smith, Kelvin, Public Sector Records Management, Oxon 2007
8. Valderhaug, Gudmund, “Memory, justice and the public record”, Archival Science, (2011) 11, σ.13-23
9. Youn, Eunha, “Archival traditions in Korean history: from medieval practice to the contemporary Public Records Management Act”, Archival Science, (2013) 13, σ.23-44

–Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

• The Journal of the Archives and Records Association
• Archival Science