Νεότερη ελληνική ιστορία

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Πρόκειται για μάθημα ιστορίας, στο οποίο επιχειρείται να παρουσιαστούν κεντρικοί σταθμοί της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Στις εβδομαδιαίες διαλέξεις συζητάμε με τους φοιτητές/-τριες για τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα, τα πνευματικά και ιδεολογικά κινήματα, τις συλλογικές νοοτροπίες και τις προσωπικότητες που δραστηριοποίηθηκαν στον δημόσιο χώρο. Το μάθημα της Νεότερης Ιστορίας αποσκοπεί σε μία επισκόπηση του νεότερου και σύγχρονου παρελθόντος μας, ώστε οι μελλοντικοί αρχειονόμοι να αποκτήσουν τα απαραίτητα εργαλεία για την πλαισίωση και καλύτερη κατανόηση των αρχειακών τεκμηρίων.

Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές/-τριες θα:

• γνωρίζουν κεντρικά ιστορικά γεγονότα και περιόδους του νεοελληνικού παρελθόντος
• μπορούν να συνδέσουν προσωπικότητες και τοπόσημα με σημαντικές ιστορικές περιόδους
• εμπεδώσουν καλύτερα τη σχέση ανάμεσα στο αρχειακό υλικό και στην παραγωγή των ιστορικών αφηγημάτων
• έχουν γνωρίσει τις συνθήκες διαμόρφωσης της νεοελληνικής ιστορικής συνείδησης, καθώς και την με ιστορικούς όρους ερμηνεία του παρελθόντος και του παρόντος, ώστε να συνδιαλέγονται στο μέλλον με ιστορικούς και ερευνητές άλλων επιστημονικών πεδίων

 

Γενικές Ικανότητες

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών
• Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το μάθημα χωρίζεται στις ακόλουθες ενότητες:

Ενότητα 1: Εισαγωγή στην επιστήμη της ιστορίας και την ιστοριογραφία. Η διαδικασία της ιστορικής έρευνας και συγγραφής.

Ενότητα 2: Η ελληνική επανάσταση. Ιδεολογικές προϋποθέσεις, προγενέστερες εξεγέρσεις και κοινωνικές ζυμώσεις. Διεθνές πολιτικό πλαίσιο.

Ενότητα 3: Γέννηση του ελληνικού κράτους. Η περίοδος Ιωάννη Καποδίστρια. Από την Αντιβασιλεία ως την εκθρόνιση του Όθωνα.

Ενότητα 4: Ο Γεώργιος Γλύξμπουργκ, η διακυβέρνηση Τρικούπη και η νεωτερική Ελλάδα. Τεχνολογία και μεγάλα δημόσια έργα (σιδηρόδρομοι, διώρυγα της Κορίνθου, λιμάνια).

Ενότητα 5: Η κοινωνική διαστρωμάτωση των αστικών κέντρων στον 19^ο αι. Βιομηχανική ανάπτυξη και αγροτικοί πληθυσμοί.

Ενότητα 6: Μεγάλη ιδέα και αλυτρωτισμός. Μακεδονικός Αγώνας, Βαλκανικοί πόλεμοι και Εθνικός Διχασμός.

Ενότητα 7: Εργασία και το τέλος της υπερπόντιας μετανάστευσης. Μεσοπόλεμος, επαγγελματικές νόσοι και εργασιακή πραγματικότητα.  

Ενότητα 8: Από την κατάληψη της Σμύρνης στη Μικρασιατική Καταστροφή. Προσφυγιά, φτώχεια και οικονομική κρίση.  

Ενότητα 9: Κοινωνική διαμαρτυρία και το αίτημα για κοινωνική πρόνοια. Από το έργο των βενιζελικών κυβερνήσεων στο Καθεστώς της 4^ης Αυγούστου.

Ενότητα 10: Κατοχή και Ολοκαύτωμα. Ελληνικός εμφύλιος πόλεμος και ο απόηχος του στα μεταπολεμικά χρόνια.

Ενότητα 11: Η μεταπολεμική οικονομική ανασυγκρότηση. Επενδύσεις, τεχνική εκπαίδευση και νέες μεταναστευτικές ροές.

Ενότητα 12: Δικτατορία και Μεταπολίτευση. Η είσοδος της Ελλάδας στην Ε.Ο.Κ. Ο Ανδρέας Παπανδρέου και η δεκαετία του ΠΑ.ΣΟ.Κ.

Ενότητα 13: Οι δεκαετίες της ευημερίας (1990-2008). Παγκοσμιοποίηση και ανακατατάξεις. Η Ελλάδα ως χώρα υποδοχής μεταναστευτικών πληθυσμών.

 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Γλώσσα: Ελληνική

Μέθοδοι αξιολόγησης:

• Γραπτή εργασία (προαιρετική)
• Τελική Εξέταση: Ερωτήσεις ανάπτυξης δοκιμίων, Δοκιμασία πολλαπλής επιλογής

Κριτήρια:

• Κατανόηση των βασικών εννοιών
• Ορθή χρήση της ορολογίας
• Επιτυχής χρήση παραδειγμάτων
• Τεκμηρίωση απόψεων
• Σαφήνεια και ακρίβεια στη διατύπωση

Τα θέματα των εργασιών, ο τρόπος αξιολόγησης και τα κριτήρια βαθμολόγησης αναρτώνται με την έναρξη του εξαμήνου  στην ιστοσελίδα του μαθήματος.

 

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Προτεινόμενα Συγγράμματα:

1. Beaton, Roderick, Ελλάδα: Βιογραφία ενός σύγχρονου έθνους, Πατάκης, Αθήνα 2020
2. Clogg, Richard, Συνοπτική ιστορία της Ελλάδας, Κάτοπτρο, Αθήνα 2015
3. Gallant, Thomas, Νεότερη Ελλάδα, Πεδίο, Αθήνα 2016

Ελληνική Βιβλιογραφία:

1. Αγριαντώνη, Χριστίνα, Οι απαρχές της εκβιομηχάνισης στην Ελλάδα, Αθήνα 1986
2. Βαξεβάνογλου, Αλίκη, Οι Έλληνες κεφαλαιούχοι, 1900-1940. Κοινωνική και οικονομική προσέγγιση, Αθήνα 1994
3. Βαρίκα, Ελένη, Η εξέγερση των κυριών, Αθήνα 2011 [α’ 1987]
4. Βεντούρα, Λίνα, Έλληνες μετανάστες στο Βέλγιο, Αθήνα 1999
5. Βερέμης, Θάνος, Ανδρέας Παπανδρέου. Μεγάλες προσδοκίες, 2016
6. Βόγλης, Πολυμέρης, Η εμπειρία της φυλακής και της εξορίας, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2004
7. Γιαννακόπουλος, Γιώργος (επιμ.), 90 χρόνια Γενικά Αρχεία του Κράτους: Κατάλογος έκθεσης=General State Archives 90thanniversary: Exhibition Catalogue, Αθήνα 2004
8. Δερτιλής, Γ., Ιστορία του ελληνικού κράτους 1830-1920, Αθήνα 2010
9. Καραμανωλάκης, Βαγγέλης, Ανεπιθύμητο παρελθόν, Θεμέλιο, Αθήνα 2019
10. Κωστής, Κώστας, «Τα κακομαθημένα παιδιά της Ιστορίας». Η διαμόρφωση του νεοελληνικού κράτους, Πατάκης, Αθήνα 2015
11. Κωστής, Κώστας, Ο πλούτος της Ελλάδας, Πατάκης, Αθήνα 2018
12. Mazower, Mark, Στην Ελλάδα του Χίτλερ, Αθήνα 1994
13. Mazower, Mark, Η Ελλάδα και η οικονομική κρίση του Μεσοπολέμου, Αθήνα 2009
14. Μπενεβενίστε, Ρίκα, Αυτοί που επέζησαν. Εκτόπιση, Αντίσταση, Επιστροφή, Αθήνα 2014
15. Συλλογική έκδοση, Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770 – 2000, 10 τ., Αθήνα 2003

Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

1. Τα Ιστορικά
2. Μνήμων
3. The Historical Review
4. Journal of Modern Greek Studies